Relay

Relay beleefde zijn wereldpremière op het Toronto International Film Festival op 8 september en werd daar meteen herkend als een bedachtzame, strak gecomponeerde samenzweringsthriller. Mackenzie, eerder verantwoordelijk voor Hell or High Water, keert terug naar vertrouwd terrein: morele grijstinten, individuen tegenover machtige systemen en de vraag hoe ver je kunt gaan om het juiste te doen zonder jezelf kwijt te raken.

Centraal staat Ash, gespeeld door Riz Ahmed. Hij is een briljante maar teruggetrokken fixer die opereert via een relay-dienst, een systeem dat in de film functioneert als een anonieme bemiddelingslijn tussen bedrijven en klokkenluiders. In werkelijkheid is een relay-service bedoeld voor doven en slechthorenden, maar de film gebruikt het concept als fictieve schakel in een clandestien netwerk. Ash' werk bestaat uit het bemiddelen tussen bedrijven die hun misstappen willen afkopen en klokkenluiders die vooral rust en veiligheid zoeken. Alles draait om protocollen: geen namen, geen gezichten, vaste codes, vaste zinnen. Het systeem is strak, waterdicht en emotieloos. Ash zorgt voor een schone breuk, een leven zonder achteromkijken.

Die gecontroleerde wereld begint te schuiven wanneer Sarah, gespeeld door Lily James, contact zoekt. Sarah is wetenschapper en voormalig onderzoeker bij het biotechbedrijf Cybo Sementis. Ze heeft documenten in handen die wijzen op ernstige misstanden en betaalt daarvoor een hoge prijs: intimidatie, dreiging, een leven dat steeds kleiner wordt. Ze wil geen held zijn, ze wil eruit. Wat hun contact zo spannend maakt, is de manier waarop hun relatie volledig via omwegen ontstaat: ingesproken berichten, doorgegeven zinnen, gecodeerde instructies. Toch sijpelt er langzaam iets menselijks door. Een vraag die te persoonlijk klinkt. Een stilte die langer duurt dan nodig. Ash, die normaal alles onder controle houdt, begint regels te buigen.

Riz Ahmed speelt Ash met een indrukwekkende ingetogenheid. Vooral in het eerste deel zegt hij weinig, maar zijn lichaamstaal is veelzeggend: de manier waarop hij kijkt, wacht, zich verplaatst door de stad. Zijn voortdurende vermommingen maken hem letterlijk en figuurlijk ongrijpbaar, een detail dat dankzij het kostuumontwerp extra lading krijgt. Lily James geeft Sarah een kwetsbare vastberadenheid die mooi contrasteert met Ash' gesloten houding. Sam Worthington, die in de film de rol van Dawson speelt, voegt zich bij de cast als een koelbloedige tegenkracht, waardoor de dreiging constant voelbaar blijft zonder ooit te ontsporen.

Mackenzie bouwt de spanning minutieus op. Openbare plekken als vliegvelden, postkantoren en hotellobby's veranderen in schaakborden waar elke zet gevolgen heeft. De relay-dienst zelf, met zijn strikte juridische kaders en afstandelijke stemmen, wordt een fascinerend instrument van psychologische druk. Alles lijkt veilig en geregeld, terwijl elk detail ook tegen je kan werken. De film speelt slim met dat gevoel van paranoia en controleverlies, zonder in expliciete actie te vervallen. Anonimiteit biedt bescherming, maar ook isolatie.

Hoewel de film wereldwijd een bescheiden box office van circa 4 miljoen dollar behaalde, wordt Relay door critici gezien als een van de sterkere thrillers van het jaar. De film wordt geprezen om zijn acteerwerk, zijn morele complexiteit en de manier waarop spanning ontstaat uit nuance in plaats van spektakel. Niet alles wordt ingevuld, niet elke vraag krijgt een antwoord, en juist daardoor blijft Relay hangen.

Het is een film die vertrouwen vraagt van zijn kijker, maar daar veel voor teruggeeft. Een intelligente, gespannen thriller over systemen die fouten moeten verbergen en mensen die daartussen proberen overeind te blijven. Zoals Ash het zelf zegt: soms slaan mensen op de vlucht, soms moeten ze opgeven. Relay laat zien wat er gebeurt als iemand dat laatste weigert.